– Şinə pı, əmə xəyli canqmon kay, çımı həmron həmmə bı canqədə mardin…

– No Boboki zoə bəji mande…

Xosə Tolışon, ğurbinə millət, az ıştə ın nıvıştəy hədərə de yolə Boboki sıxani bınom nıkay, Bobok çı Tolışi simvole, Bobok sofə canqədə marde boştə zoəroş məğbul zınəşe, no əçəy bəji mande çı cənqə məydoniku vite təkin ğəbulış kay. Imruj Tolış cənqə məydonədəy, çəmə veyə ğıyətmandə cıvonon bı canqədə bəştə validon dərs doydən, çəvon validon ciqə nıkardə koon kardedən. Düze, kali validon bəştə fərzəndon votedən ki, çı canqə məydono beşən, Tolışəti rost kay bəşmə mandə? Bəle, ki ki ıştəni Tolış zınedə, siniku bə kəno, bəpe bə i yəndı damandamon, bə i yəndı peşt bıbəmon, “TOLIŞ” nominə otəşi okişye nahaştəmonn….

Bəle, be bəzne ki, çımı nıvıştəyon bə çikisə xoş nıvo, be bəzne ki, çımı nıvıştəyon lap bə Tolışi veyə hissə xoş nıvo, çumçiko əvon çımı nıvıştəyon handeyədə ıştəni bəştə çaşi və vardedən, çiç bıkəm, nınıvıştom? De dıvyəvujə patrotəti çənnə əməni bə dast dəbənon? Hisob kardedən ki, tolışi dılədə de “az tolışim, az bı cənqədə mardero hozım” pafosinə qəpon milləti bə dast dənoydən? Qavar millət kore, məsedəni ki, şımə bəştə fərzəndon, bəştə ov-avlodi “Talışlıq sənlik deyil, get işinlə məşğul ol” votedəşon? Ne, millət şımə dıdiməti vindedə, əncəx bəştə aburu dəmandə, şımə kardə nodürüstətiyon bəşmə dim jəydəni. Yolə redaktor mıni bıbaxşo, çumçiko çımı har jıqo nıvıştəyku çı qəzeti handəkəson kam bedən, bıbaxş şinə bo! Əqəm ıştə dılo davardəyon nınıvıştom qavaran səfe bəbem, məvuji hejo səfe be ərəfədəm, hisob kardedəm ki, ki ki de sofə dıli Tolışi fiki kardedə, əvən bənə mı bı “ərəfədəye”. Be bəzne ki, az rostə fik kardedənim, əncəx çənnə no-peqət kardedəm, vindəm ki, ne, çımı fikon bə sərosti vey-vey neze, çem bə dürosti. Mılxəs, davardom bə mıstafo….

Davardə numrədə çımı qıləy nıvıştəy şəbe, “Həxə Ko”, az bə çaşbim ki, bı nıvıştəy hiççi nıbu Tolışi veyə dastə ıştə fiki bəvote, ğəyrəz Fəxrəddin boli bı nıvıştəy cım doəkəs nıbe, düze, Fəxrəddin boli doə cım çı 100 kəsi doə cımisə bomıro bə nave, iminnə əy bıvotom ki, çı Fəxrəddin boli nıvıştəyon həmmə handedəm, bəçəy səvodi, bəçəy patrotəti şəkk vardə tolış, bıdu bəy yavə qəpon jə tolış qavaran çəmə milləti dışmene, ha kənəən ki, əçəy nıvıştəyon handedəm, bəştə votedəm ki, “Şık bə Xıdo ki çəmə jıqo zoon hestin”. Mılxəs, həminə rüji şoy-şoyku boştəro vırə pəydo kay nıznəme, çumçiko bəmı çəmə parlamani yol ıştən cəvobış doəşbe! Kədəən hırdənon mot mandəbin ki, bı merdi çiç bəbu ki, bı piyə sinədə vılış obə…

Fəxrəddin boli nıvıştedə ki, mıni zınedəni, bolima, əqəm sıbət yəndı vindeku şedəbusə, hiç azən şımənım vindəm ni, yəne ki, əmə de i yəndı tanış nimon, Xıdo bı qəzeti ovandəti bıdə, zınəme ki, çı Tolışi çand qılə saytış heste, aradə dəşedəm bə internet, bə tolışə sayton diyə kardedəm, iminnə şımə nıvıştəyon handedəm, şımə mıni nıznəşon ayb ni,  ayb əve ki, əmə şıməni nıznəmon, ğəbul nıkəmon. Peşo nıvıştedəşon ki, çand kəsşon qətşone, çəvon əğlon eqınin bə küçə-küçon ki, bə kə nünə pul biyən, ım həğığətənən yolə darde, əncəx be bəzne ki, ın koon bəçəmə səən omən, ımi reklam karde çı mənoş heste? Bolima, dıroz-dırozi nınıvıştom, şımə zibəli nıbəm, iqlə çi nıvıştedəm: bə vəşə otəşi ki, ezım şonıdoş, çənnəən qur bıvəşo, rə-di xok bəbe! Az əy votem pidəme ki, ə ezım çəmə əğlonin, əvoni bı otəşi dılə “şodoy” lozime ki, otəş onıkışyo! Ki ki ıştə fərzəndon çı otəşiku bə kəno oqətedə ki, “əmə bı otəş dəşəmon, vəse”, əvon bəpe qıləy çi bəştə qüş ehaşton: bə dınyo omə insonon həmmə ezımin, həmməkəsən otəşədə vəşedə, fərğ iqlə otəşi nomədəy: “ıştı milləti otəş”, “co milləton otəş”, ki ki ıştən bı otəşədə vəşe-vəşe, ıştə fərzəndi bəştə milləti otəş şodoydəni, bə co milləton otəş şodoydə, çımı irod bəvone, az votedənim ki, çəmə hırdənon boçi tolışi qəp jəydənin, az votedəm ki, çəmə hırdənon boçi bəştə milləti otəşi ezım be pidəşon ni? Məsedəmon ki, çəmə kali fərzəndon bə tolışi aid nıbə “xəyo koon” yolə pulon xarc kardedən, bə Hocc şedən, bə Kərbəlo şedən, bə Məşəd şedən, bə Hocc, bə Kərbəlo, bə Məşəd deştə puli odəmon dəro kardedən ki, səvob ğəzənckən, ha manq çand qılə ğıbon kıştedən, ımon həmmə vacibə iyən səvobə koyin, əncəx boştə millətiro hiççi kay pidəşon ni, əvoni çəvon yolon bə sə dənoydənin ki, səvobi iminnə bəpe ıştə milləti dılədə bıvindoş. Iştə fərzəndon sərosındənin ki, bəştə milləti ozavzıyə otəşi onıkışyero hərəkət bıkəyş səvob pəydo bəkaş. Çimi əvəzi çəvon “patrotə” validon əvoni çı tolışətiku diyəro oqətedən, əvonən bə tolışi aid bə koon hiç cımən doydənin, bolima, ıme dard, bəle, az ijənən parsedəm, bı səfə lap oşko parsedəm: Çəmə hurmətinə navadəşəkəson, şımə hırdənon “TOLIŞ“ nominə otəşədə bənə ezımi hestin?

Atabala Babayev

Boku

“Tolışon Sədo” N: 57

26 noyabr 2013