Fel-çı qəpi səbəsojə qılə vəsləy, predmeti holi yaən həşi nişon doydə, bo şəxson iyən kəmiyəti qorə dəqeş bedən, təsdığ yaən həşə (inkar) bedən, otəmə (təsirli) yaən onıtəmə (təsirsiz) bedən. Qirəm vir səğandəmon, bəvindemon ki, Tolışə zıvonədə feli təsrif nıbə formonədə qıləyni – infinitivə forma(məsdər) de feli dəvardə(keçmiş zaman) vaxti i curə oko doə bedə. Timsal: //dəvarde//. Qəpədə ıştə famemoni de təkyə(vurğu) bəsə dənoy bəbe: //dəvarde-keçmək-пройти; dəvarde-keçdi- прошел.// Bə nıvıştəyədə?

Oxo nıvıştəyədə hejo təkyə(vurğu)oko doy əbıni! Im kaşi nıvıştəyədə kali saxteyətiyon bə miyon bekardə. (Isət 21-minə əsre, de dasti nıvıştəkəs kame, həmə sənədon de elektronə cihazon koməqi nıvıştə bedən. Yəni bəzınemon karde, qılə əlifba obənomon, elektronə cihazonədə oko bədomon. Jəqo ni. Zıvoni nıvıştəy, de ğələmi nıvıştəyış bıənine. Bo əyro har feli har hecadə təkyə noy çandədə rohət bəbe?-ə.) Nıvıştəyədə bəpe i-dı bəjən bahandi, çəyo bəsə dəşi qəp çiçiku şedə. Jıqo famedəm, zıvoni bə amorfəti şey navi səyro, həmən əy bə nuəperəson rohət omuteyro feli infinitivə bə i forma dənoy lazime. Əve az ovardəm ki,felon infinitivə(məsdər) holi orəxədə -y bınıvıştəmon. Az vey vaxte vir səğandəm ki, Masali, Liki kali diyonədə felon infinitivə holi bə ım formadə, yəni: dəvardey \ bardey\ eqıniey\ oko doydən. Sıxan ni ədəbiyə zıvon çı Lankoni dialekti səpe onoə bıə. ( Vir səğandey lazime ki, məqsəd bo Tolışi ədəbiyə zıvon soxtey bıəni. Məqsəd Sovet hukməti, nuə dəvləti ideoloqiya bə soyə cəmati rosniey bıə. Yəni partiya iyən keşvəri dəsturon bə rusi zıvoni nızınə milləti rosnieyro, bə Tolışə ruşnəfamon ovardə bıə ki, bə ım roədə ko bıkən. Əvonən ə mareialon peqordoniyəşone bə ıştə məsə Tolışə zıvon. Im vey çokə hole, mande detobə bə vaxti zıvoni nıvıştəyış bıəni, leksik vahidon qəpədə çoknəy rohəte, jəqo oko doə bıən. Peşo, mədəni muxtariyyəti vaxtiyən, hejo Tolışə xəlqi həmonə navəjənon ıştə moə zıvonədə veyə aşmardədə ədəbiyə nımunon nıvıştəşone, həmən co zıvononku peqordoniyəşone. Im qılə co mevzu qəpe- ə.). Demiyən jıqo, Tolışə məholi co rayonon dialektonən çı Tolışə zıvoni kırıjin. Ə sıxanon, ə nyuanson qin kardey ne, çe əvon qirəvon oko doy lazime. Əvoni oqətey qılə nuə çiy fameysə çoke. Çumçıko zıvon ıştən bo ımi qirəvə doydə, zıvoni bə saxteəti bardey, nuə çiyon famey bo məqsədi reçedəni. Bo əməro ve çok əbi ki, Tolışə ədəbiyə zıvoni ovc kardey, həmən əy bə nuəperəsəyon omuteyro ıştə nıvıştəyədə feli məsdər forma orəxi -y bınıvıştəmon, həmən qirəvə bencən qəpədəən oko bıdəmon:
votey
şıştey
qətey
piyey
kardey
vindey
omey
beşey
onoy
handey
bardey
qardey
parsey
həşey
peşomey
hıriey
rosniey
rəsey
vitey
nıştey
şodoey
doy
noy

Çoknəy vindəmon, fel məsdər formadə: timsal: vardey; dəvardə zəmonədə varde. Yəni fel bo 2-minə şəxsi dəqeş beyədə ıştə məsdərə ğuloğə qin kardedə. Im- çı zıvoni dəsture, məsdəri ğuloğə, fel bo şəxsi yaən bo kəmiyyəti ovaxteyədə eqınidə. Timsal: Farsiədə: //rəftən//(məs.)- //rəftəm//. Rusi zıvonədə: // работать//(məs.) – //работаю//. İnqilisi zıvonədə : //to smile(məs.)- smiling// iyən c. Jıqo bıə holədə əmənən nıvıştəyədə sıxani miyonədə Y hərfi (ım bə xosiyən bə Likıjon iyən Masalıjon aide)bəpe de hodi oko bıdəmon. Mılxəs // vardey //(məs.)- //vardeydəm//(1ş.t) oko doy xəto hisob bıənine. Kali felon hestin ki, əvon əlehdə oko doə bedən. Jıqo felon reçədə //səy doy noy onoy// felon hestin. Imon navko, sıxan soxtə beyədə ıştə sərostə formadə bıən. Timsal://səy// feli. Bo çiçi çı feli məsdər forma səye, mande əv bo şəxsonro ovaxteyədə //bəstem-bəsteş-bəste// forma dəşedə? Çumçıko ım fel ıstəy /ıstənəy formadə bıə. Tolışi kali vıronədə kamən bıbu, ısətən oko doə bedə. Peşo soron, əsron ıştə randəşon jə, əv bə səy forma eqıniyə. Im normalə hole, bə xosiyən çı əmə zıvonədə, binim çı əy nıvıştəyış bıəni. Həmən ım məsdəron bo şəxsi ya kəmiyəti ovaxteyədə ım Y hərfi eqınidəni: //səydəş doydəş noydəş onoydəş//. Jıqo zınedəm ki, ım aşmardışon vey nıbə felon bənəy istisna oko doy bəbe. Çumçıko ımon həni bə zıvoni həmə dialektonədə, Lankoni dialektən çe əvon reçədə, jıqo vərzışon sə. Bə jıqo sıxanon rəği şey, çe əvon iminə forma tədqiq kardey, pəydo kardey bəbe. Bəvədə bəpe Tolışə zıvonədə fundamentalə dəqeşətiyon bıkəmon. Bəvədə sıxanon veyni ısət çe əmə vində formadə əbınin. Bəvədə əv bəbe qılə nuə, sənibəton onoə bıə zıvon. Peştipur nim ki, ım bə əmə lazime. Dəqeşətiyon lazimin, ədəbiyə zıvoni tikəyən sanqin kardeyro, mande vey kamə tispirədə, de zıvoni bə saxteəti nıbarde şərti. Dəvardə əsri 30-minə soronədə Tolışi ədəbiyə zıvon onoə beyədəbo əyro baza Lankoni dialekt peqətə bıə. Yəni əmə votey bəbe ki , 1 əsr çı ımi bə nav onoə bıə ədəbiyə zıvoni dəsturon pape bedəmon. İjən votedəm: nıvıştəyədə məsdərə forma çı dəvardə zəmoni formaku tavut doyro, feli məsdər forma dərhəl vardeyro, omutey rohət kardeyro, nıvıştəyədə təkyə(vurğu) oko nıdoyro Tolışə məholi Lik iyən Masal rayononədə oko doə bıə Y hərfi feli məsdər formaro oko doy bo məqsədi rıçedə.

 
Sovı bə ımon kali felon hestin ki,əvon qırd co curə oko doə bedən.Timsal://ofəyey//-ım çı əmə zıvonədə iqləliyə sıxane ki,çı əy i qılə variantış heste.Ofəyey-məsdər,//ofəyə/ofəyəşe// (Xıdo əvış ofəyə/xıdo ofəyəşe)seminə şəxsi coyliyədə oko doə bedə.Cumçıko ım ofəye i qılə bə Xıdo daire, əy çe Xıdo barədə oko dodəmon.Yəni çı əmə zıvonədə az ofəyəme-tı ofəyə -jıqo çi ni.

 
Tolışə zıvoni nıvıştəy nıbe vey yolə kaşiyon bə miyonə bekardəşe. Çe əvonədə qıləyni əve ki, qəpədə, rohət beyro əmə //tı harde// vırədə // tı hay//, //tı hardə// vırədə //tı ha//, //az vardıme// vırədə //az vame// oko doydəmon. Qəpədə, bəle, oko doy bəbe, mande nıvıştəyədə bə ımi ro doy əbıni. Nıvıştəyədə //harde/varde /hardə // iyən c. oko doy bə ədəbiyə zıvoni dəsturon rıçedə.

 
Tolışə zıvon çe əməne, mande çe əmə şəxsiyə mol ni. Çoknəy pidəmone, əy jəqo oko doy əzınimon. Kali, bə linqvistika elmi dəvıjqiyə, həmən zıvoni veyən saxtnıkardə, əy çətin nıkardə dərhəlonən bəpe de co linqviston no-peqət kardə bıbun. Bo ımonroən zıvoni ıştəni bə ımrujnə ruji rəsə qirəvon oko doəninimon. Nuə çiyon fameyən bə miyon çətini bekardedə.

 
Diana Montgomeri